Soms gebeurt er in korte tijd zoveel dat je nauwelijks tijd hebt om alles wat je geleerd en gedaan hebt een plek te geven. Een flinke wandeling helpt dan om mijn gedachten op een rij te zetten. En zo realiseerde ik me dat de rode draad in alles wat de afgelopen tijd op me afkwam, luisteren is. Ik roep al jaren dat luisteren een nogal onderschatte vaardigheid is, die maar weinig mensen goed beheersen. We zijn gewend om te luisteren om meteen te reageren, niet om te luisteren met de intentie om echt te begrijpen.
Inspiratie
Wat er op mijn pad kwam, waardoor ik dit onderwerp aankaart? De afgelopen tijd zat ik in Brussel voor achtereenvolgens een training Liberating Structures en een congres over bewust leiderschap, en afgelopen week was ik een dag in Amsterdam bij Byron Katie. Tussendoor deed ik allerlei klussen voor opdrachtgevers, en las het nodige. Vandaag nog een artikel in NRC over een aantal prominenten die zich inzetten voor het verminderen van de ‘horizontale verzuiling’, het verschijnsel dat lager en hoger opgeleiden nauwelijks met elkaar in contact komen, en een artikel over vertragen. Daar tussenin las ik nog het intrigerende boekje Gung Ho van Ken Blanchett, dat ik mocht lenen van Ingrid Jansen van Ambion. Een aanrader trouwens! En laat ik het bestuursakkoord van Provinciale Staten van Fryslân niet vergeten, dat als thema ‘Geluk op 1’ heeft.
Verandering
Als ik al die dingen samenvat komt het op het volgende neer: de wereld verandert in een hoog tempo. Veel mensen vinden het lastig om daarmee om te gaan, vooral omdat ze weinig grip hebben op wat er allemaal gebeurt. Ze worden niet gehoord, ze doen voor hun gevoel niet mee. Degenen die leiding geven aan de verandering luisteren niet echt naar degenen voor wie ze zich druk maken. En ze nemen zelf te weinig tijd om te vertragen en energie op te doen. Zo lopen steeds meer mensen vast. Dat blijkt ook wel uit de steeds stijgende burn out cijfers. Ik prijs me dan nog gelukkig dat ik in Friesland woon, waar de verschillen tussen arm en rijk relatief minder groot zijn, en waar mensen in het algemeen dichter bij elkaar en bij de natuur staan. Niet zo gek dat Friezen de gelukkigste Nederlanders zijn, en mooi dat de provincie dat ook ziet, waardeert en stimuleert.
Andere structuren
Toch daag ik iedereen, óók deze bestuurders, die het lef hebben om Geluk als thema te kiezen, uit om volop aandacht te geven aan dat wat in deze wereld verschil kan maken, namelijk luisteren. We zijn gewend om te denken in oude overlegstructuren: grote bijeenkomsten, vergaderingen, presentaties. Waarbij vooral zenden centraal staat, en niet de interactie. Terwijl er zoveel manieren zijn om iedereen te betrekken, niet alleen in kleine groepen, maar ook in grote. De ‘liberating structures’ bijvoorbeeld bieden daarvoor alle ruimte. Het zijn werkvormen waarbij iedereen in de groep waarmee je aan de slag gaat, inbreng heeft. Dat heeft twee effecten: mensen voelen zich gezien en gehoord én je haalt waardevolle input op bij de mensen die het beste weten wat goed is voor hen en hun omgeving.
Chief Listening Officer
Los daarvan zou ik sowieso willen pleiten voor een cultuur waarin we de tijd nemen om naar elkaar te luisteren, elkaar te leren kennen en zo ook meer begrip voor elkaar te krijgen. Jaren geleden hoorde ik al eens de term Chief Listening Officer. Bij het Radboud Ziekenhuis in Nijmegen heeft iemand gewerkt met die titel, maar verder heeft het geen voet aan de grond gekregen. Nu ben ik niet zo van de exotische functiebenamingen, en überhaupt niet van strak omschreven functies. Maar het idee dat iemand in een organisatie zich focust op luisteren en anderen (beter) leren luisteren, dat staat me bijzonder aan! Mensen zouden er beslist verdraagzamer van worden, en de wereld een stukje mooier.
PS Waar ik benieuwd naar ben:
- Werk jij in een organisatie waar bewust naar elkaar geluisterd wordt? Ik hoor graag meer!
- En wat denken jullie, zou er belangstelling zijn voor een training ‘luisteren’?